Ninh Bình có đặc sản gì: Những đặc sản nhất định phải thưởng thức khi đến Ninh Bình

Hãy cùng Cattour khám phá ngay 11 món đặc sản thơm ngon, hấp dẫn và vô cùng nổi tiếng ở Ninh Bình ngay bây giờ nhé!

1. Ninh Bình có đặc sản gì - Cơm cháy Ninh Bình giòn tan

Ninh Bình không chỉ là vùng đất với rất nhiều danh lam thắng cảnh mà nơi đây còn được biết đến với nhiêu món ăn ngon và trong đó khi đến với Ninh Bình thì không thể thưởng thức nóm cơm cháy.

Để làm được món cơm cháy ngon, người dân Ninh Bình đã phải rất kỳ công trong từng khâu, ngay từ khâu chuẩn bị nguyên liệu. Gạo để làm ra món cơm cháy phải được trộn từ 2 loại gạo là gạo khô và gạo dẻo theo một tỉ lệ nhất định như vậy thì cháy mới dễ dóc và cơm cháy mới xốp không bị cứng.

Sau khi ngâm và đãi gạo xong thì người dân mới mang gạo đi nấu, khi nấu thì phải đun nước thật sôi thì mới đổ gạo vào, nồi nấu cơm phải là nồi gang thì cơm cháy nấu ra mới ngon và dóc. Sau khi có được miếng cháy từ nồi gang, người ta sẽ mang cháy đi phơi khô và cuối cùng là mang đi chiên ngập dầu cho phồng đều. Cơm cháy Ninh Bình khác với cơm cháy ở các vùng khác không chỉ bởi cách chế biến mà còn khác cả về nước sốt đi kèm.

Nước sốt chấm cơm cháy Ninh Bình ngon nhất khi được nấu từ thịt dê và nước ninh từ xương dê. Khi ăn, những miếng cơm cháy Ninh Bình không hề khô khan mà cứ giòn tan ở trong miệng, thơm ngon mà phảng phất chút hoang sơ quyện trong từng hạt gạo, chấm cùng với nước sốt ngọt, thơm mùi thịt dê càng khiến món ăn này hoàn hảo hơn nữa.

Đến Ninh Bình không thể nào bỏ qua món đặc sản cơm cháy được nấu từ chiếc nồi gang đặc biệt  tạo nên những lớp cơm cháy vàng giòn, xốp và thơm lừng. Thưởng thức cùng với các món ăn đi kèm và nước sốt  thịt dê dịu ngọt, cơm cháy Ninh Bình là món ăn nổi tiếng  luôn luôn thu hút các du khách một lần được thưởng thức.

Nếu muốn mua cơm cháy Ninh Bình về làm quà các bạn có thể chọn loại cơm cháy đã được tẩm ướp gia vị và có chà bông ăn kèm để món cơm cháy được đậm đà hơn.

2. Ninh Bình có đặc sản gì - Dê núi Ninh Bình

Thịt dê từ lâu đã là đặc sản lừng danh của đất Ninh Bình – vùng thắng cảnh hữu tình có nước có non. Con dê Ninh Bình leo trèo núi đá ăn cỏ, ăn cây nên thịt như thấm hết cả tinh hoa đất trời, ngon lại càng thêm ngon.

Nghề nuôi dê núi là nghề truyền thống đã tồn tại lâu đời tại vùng đất này, người Ninh Bình vì thế mà tận dụng thịt dê để chế biến thành đủ món đặc sắc. Không biết từ bao giờ dê núi đã trở thành món ăn được ưa thích khắp trong Nam ngoài Bắc.

Tại Ninh Bình, người chế biến có những nguyên tắc riêng để đảm bảo thịt dê ngon nhất, vừa lòng khách hàng nhất. Dê phải là loại dê nuôi thả thuần trên núi đá vôi, trọng lượng đạt khoảng 15 – 20 kg thì mới cho thịt mền, lớn hơn thịt sẽ bị dai. Thịt dê có mùi đặc trưng, để các món thịt dê không quá nặng mùi mà vẫn giữ được nét riêng, người đầu bếp phải có kinh nghiệm cũng như bí quyết nhà nghề.

Thực đơn mỗi quán thịt dê rất đa dạng đều trên dưới 20 món như dê tái, dê xào lăn, dê nướng, lẩu dê, nem dê, tiết canh dê, cháo dê, dê hấp, chân dê hầm thuốc bắc... Tuy nhiên, thì mỗi quán lại có những công thức riêng, bí truyền nên hương vị của món ăn làm từ thịt dê của mỗi quán là khác nhau.

Món ăn từ thịt dê núi luôn là đặc sản hàng đầu được du khách tìm kiếm để thưởng thức khi tới Ninh Bình, chính vì thế mà sẽ không khó để có thể tìm được quán dê ngay giữa lòng thành phố Ninh Bình.

3. Ninh Bình có đặc sản gì - Rượu Kim Sơn

Nhắc đến Kim Sơn, Ninh Bình có lẽ người ta sẽ nghĩa ngay đến nhà thờ đá Phát Diệm – nơi được coi là giáo sứ lớn nhất của Việt Nam và khi nói đến vùng đất này thì cũng không thể không nhắc đến rượu Kim Sơn – một trong những loại rượu ngon nhất ở Việt Nam. Trong đó thì rượu ở Lai Thành là nổi tiếng nhất.

Lai Thành là một xã thuộc vùng cực nam huyện Kim Sơn, nơi đây nổi tiếng với loại rượu được chưng cất từ loại gạo nếp trồng trên chính mảnh đất này. Mỗi năm người dân Lai Thành đều dành một phần quỹ đất để trồng loại lúa nếp truyền thống đó. Đến ngày mùa lúa được gặt về, phơi khô, sàng sẩy kĩ, đưa vào chum bảo quản để nấu rượu dần. Ở đây đã có nhiều gia đình hàng chục đời theo nghề nấu rượu, có vài tộc họ chuyên làm men rượu với bí quyết riêng nên men của họ dù có để hàng năm vẫn thơm và khô không bị biến chất.

Quy trình chế tạo men cái cũng rất công phu, bởi nếu men ngon thì rượu nấu ra mới ngon, thơm và bổ được. Nếu men kém chất lượng thì mẻ rượu đó coi như không thành công. Nhưng để có rượu ngon đặc biệt với hương vị độc đáo không chỉ có vậy mà quan trọng hơn cần có những chủ nhân yêu nghề và khéo tay nấu rượu, bán rượu.

Rượu Kim Sơn Ninh Bình thường có nồng độ cao, trong suốt, bọt tăm rượu càng to thì độ rượu càng cao. Trước đây, rượu được đựng trong các vò đất và nút lá chuối khô, rượu Kim Sơn khi uống vào cảm thấy rất thơm và êm dịu. Một đặc trưng của rượu Kim Sơn là càng để lâu càng ngon. Hiện nay, rượu Kim Sơn đã được đóng chai và bán trên thị trường.

3. Ninh Bình có đặc sản gì - Nem chua Yên Mạc

Trong những món ăn đặc sản Ninh Bình, thì không thể không nhắc đến nem chua Yên Mạc – món ăn chứa đựng một câu chuyện xưa thú vị. Có thể bạn đã được ăn nem chua Thanh Hóa, nem chua Huế, nem Phùng ở Hà Tây... mỗi nơi đều có nét đặc trưng riêng và nem Yên Mạc cũng thế. Cái vị cay cay của tỏi, những thớ thịt được thái mỏng cùng hương vị thơm nức mũi của thính tạo nem một món ăn vô cùng bình dị mà tinh tế.

Nem chua Yên Mạc là do bà Phạm Thị Thư -  con gái của quan Thượng thư Phạm Thận Duật sáng tạo dựa trên món nem chua cung đình Huế triều Nguyễn. Món nem chua của bà được rất nhiều vị quan ở trong triều khen ngon nên bà đã về quê và truyền lại công thức làm nem cho con cháu trong làng.

Tuy là một nón ăn dân dã nhưng nem chua Yên Mạc lại được làm rất công phu và tỉ mỉ từ khâu chọn thịt. Thịt làm nem phải là thịt tươi, có màu đỏ đều chứ không được đỏ rực và cũng không được có màu trắng vì nếu như vậy thì khi nem làm ra màu nem không được đẹp. Sau khi chọn được thịt ngon, thịt sẽ được đem đi thái thật mỏng, rồi đem vào máy ép toàn bộ nước để cho từng thớ thịt khô ráo, bì lợn cũng được làm sạch và nấu chín rồi đem thái thật mỏng như sợi chỉ, sau đó thịt và bì được đưa vào trộn đều với tỏi, gia vị và thính. Lá chuối sau khi cắt từ cây mang về sẽ được lau chùi sạch sẽ, cắt thành từng đoạn để đem ra quấn nem. Người dân ở đây dùng lá ổi để làm cho hương vị nem thơm hơn, không có lá ổi thì không phải nem chua Yên Mạc, đây là một trong những điểm riêng biệt của nem chua Yên Mạc so với các loại nem khác.

Hiện nay, nem chua Yên Mạc không chỉ nổi tiếng trong vung mà còn nổi tiếng trên khắp mọi miền đất nước. Và có một câu thơ về nem Yên Mạc thế này:

“Yên Mạc đặc sản nem chua

Tiệc tùng đình đám thường mua về dùng"

4. Ninh Bình có đặc sản gì - Rượu cần Nho Quan

Rượu cần Nho Quan là loại rượu đặc biệt không qua quá trình chưng cất qua lửa. Người dân Nho Quan dùng gạo nứt nếp xay ra rồi đem đi nấu thành cơm, sau đó mang trộn đều với men và đem ủ vào trong ang hoặc vò sành khoảng 3 tháng trở lên mới đem ra uống.

Cũng như rượu Kim Sơn, rượu cần Nho Quan muốn ngon phải được làm từ men rượu tốt. Theo như người làm rượu thì men rượu phải là vỏ cây mun cùng với giềng, gừng, lá ổi xanh theo một tỷ lệ nhất định, đem giã vắt lấy nước rồi trộn với bột gạo nếp. Sau đó nặn thành bánh tròn như quả ổi nhỏ ủ vào trấu cho phồng lên, để khô khoảng 10 ngày mới dùng được.

Khi sắp uống, đem đổ nước vào ang, vò đựng rượu. Nước rượu đầu bao giờ cũng ngon và ngọt nhất, đổ nước tiếp thì rượu sẽ nhạt dần. Khi uống rượu cần người dân Nho Quan không dùng chén, mà phải có các cần rượu (giống như ống mút vậy) làm bằng thân các cây trúc được thông rỗng ở bên trong, cắm vào ang, vò rượu và uống rượu trực tiếp từ trong đó.

Rượu cần thường được uống khi có đông người, trong các buổi hội họp, đám, giỗ... mọi người uống rượu để chuyện trò và giao lưu tình cảm.

5. Ninh Bình có đặc sản gì - Xôi trứng kiến

Xôi là một món ăn rất quen thuộc ở khắp mọi miền Việt Nam, tuy nhiên ở vùng Nho Quan, Ninh Bình lại có một loại xôi vô cùng đặc biệt với cái tên có phần hơi đáng sợ, đó là món xôi trứng kiến. Đúng như tên gọi, xôi trứng kiến có nguyên liệu chính là trứng của kiến ngạt – một loại kiến làm tổ trên những cây cao, có nhiều ở huyện Nho Quan. Đây là một món ăn độc đáo và bổ dưỡng ở vùng đất này, món ăn này cũng khá quý hiếm vì trừng kiến chỉ có theo mùa.

Xôi trứng kiến có vị nếp dẻo thơm lừng quyện cùng hành phi giòn tan, mỡ gà vàng óng và tất nhiên là không thể thiếu trứng kiến thơm ngọt, béo ngậy, đặc biệt khi nhai còn có thể cảm nhận được tiếng kêu lách tách từ những hạt trứng kiến vỡ ra rất thú vị. Món ăn thơm ngon, hấp dẫn này khiến bạn sẽ khó lòng quên được.

6. Ninh Bình có đặc sản gì - Gỏi cá nhệch Kim Sơn

Ngoài rượu thì gỏi cá nhệch cũng là một trong những đặc sản ẩm thực nổi tiếng của vùng đất Kim Sơn, Ninh Bình khiến bao du khách phải say lòng, ăn một lần là nhớ mãi không quên.

Các nhệch là loài chỉ sống trong môi trường tự nhiên ở vùng nước lợ, vùng cửa sông, ven biển. Trước khi được chế biến thành gỏi, cá nhệch phải được làm thật sạch cho hết nhớt sau đó người ta lột da và lọc lấy thịt cá, thái mỏng, mang đi trộn với những gia vị đặc biệt đã được chuẩn bị sẵn. Nếu như nơi khác ăn gỏi kèm nước mắm chua ngọt thì điểm nhấn của gỏi nhệch Kim Sơn chính là chẻo nhệch.

Chẻo được làm từ phần đầu, đuôi và xương con nhệch. Các phần này đem băm hoặc xay nhỏ rồi mang đi nấu theo công thức gia truyền ở đây. Chẻo được coi là ngon phải có màu đỏ sậm, dậy mùi thơm của các gia vị hòa quyện và dẻo sền sệt.

Gỏi cá nhệch là niềm tự hào, thể hiện sự tinh tế, sáng tạo trong nét văn hóa ẩm thực của người dân đất cố đô bởi sự lôi cuốn của vị dai ngọt mát, lạ miệng và cách gói độc đáo kết hợp cùng chẻo nhệch đỏ sậm, đặc sánh, đậm đà, thơm nức mũi.

Chỉ cần một lần nếm thử chắc chắn bạn sẽ bị vấn vương bởi hương vị ngất ngây đánh thức mọi giác quan từ độ giòn giòn, hơi chát của các loại rau, béo ngậy của chẻo, ngọt bùi dai giòn của gỏi cá, cay, nồng, thơm, nóng của gừng, xả, ớt… Một khi đã được thưởng thức và cảm nhận trọn vẹn hương vị thì chắc chắn bạn sẽ thấy chẳng có món gỏi nào có thể sánh được với gỏi nhệch và ăn bao nhiêu cũng không thấy chán.

7. Ninh Bình có đặc sản gì - Mắm tép Gia Viễn

Từ hàng nghìn năm nay trong văn hoá ẩm thực của người Việt món mắm tép là 1 đặc sản bình dân. Nhắc đến mắm tép phải nhắc đến mắm tép ở Gia Viễn, Ninh Bình. Gia Viễn là vùng đồng chiêm trũng môi trường trong sạch phù hợp để cá tôm sinh sống phát triển. Tép để làm mắm hầu như chỉ có ở vùng này nó được gọi theo tên địa phương là tép rong đỏ hay tép riu.

Mắm tép có thể làm quanh năm nhưng ngon nhất vào mùa đông vì tép mùa này đang béo, nhiệt độ cũng không cao nên ủ được mắm và mắm có hương vị thơm ngon. Loại mắm này được làm từ loại tép riu còn tươi, thân tròn mẩy có màu đỏ sống ở nước ngọt, ngon nhất vẫn là tép sống ở sông Hoàng Long.

Tép riu về phải làm ngay vì để vài tiếng là sẽ hỏng. Tép làm mắm tuyệt đối không được cho hoá chất gì vì nếu cho sẽ thối không dùng được. Tép mới bắt về được đãi sạch cặn, sạn và để khô ráo nước. Sau đó được mang đi trộn đều với thính gạo vàng, muối, nước sạch theo 1 tỉ lệ nhất định. Cuối cùng là cho vào chum ủ trong một khoảng thời gian nhất định. Mắm tép phải đỏ tươi lúc mới làm và chuyển màu đỏ đậm đẹp mắt khi để lâu. Mắm tép càng để lâu ăn càng ngon và càng đượm mùi.

Mùi mắm thơm nhất là khi chế biến, đã ăn 1 lần là không thể từ bỏ. Mắm tép thường được chế biến thành các món ăn như thịt trưng mắm tép và dùng để chấm thịt luộc, rau luộc... rất ngon. Đến Ninh Bình, bạn hãy thưởng thức món mắm tép có một không hai ở đây và đừng quên mua một ít về làm quà cho người thân, bạn bè ở nhà nhé.

8. Ninh Bình có đặc sản gì - Cá kho gáo

Cá kho gáo vốn là một trong những món ăn dân dã của người dân vùng đất Ninh Bình. Món cá kho gáo mới nghe thì bạn sẽ tưởng là hình thức kho cá bằng những chiếc gáo nhưng thực ra là kho cá với những quả gáo. Quả gáo có vị chua, hơi ngọt mát và có mùi thơm nhẹ nên thường được dùng để nấu các món canh chua thay me, sấu tuy nhiên ngon hơn cả là món cá kho gáo.

Theo kinh nghiệm của những người dân địa phương thì gáo để kho cá phải là những quả gáo còn xanh, không được chọn những quả già quá bởi vì khi kho thì nó mới có vị chua và thơm nhất định, nếu mà quả già quá thì ăn sẽ không được ngon. Nguyên liệu để kho cá cũng rất đơn giản chỉ bảo gồm: cá, quả gáo, ớt, hành khô, mắm, hạt tiêu, nước hàng...

Cá phải được kho bằng nồi đất, bếp củi thì mới ngon và chuẩn vị nhất. Đầu tiên, người ta sẽ thái gáo thành lát, xếp một lớp gáo xuống đáy nồi rồi xếp cá lên trên rồi lại xếp lên một lớp gáo, cuối cùng là nêm nếm gia vị và mang đi kho cho đến khi cạn nước. Cá sau khi nấu xong có màu vàng nâu đẹp mắt, miếng cá nóng hổi, ngấm gia vị thơm lừng, ăn kèm với cơm trắng thì ngon phải biết.

Chỉ với những nguyên liệu đơn giản, nhưng qua đôi bàn tay khéo léo của người dân Ninh Bình đã tạo nên một món ăn dân dã, thom ngon.

9. Ninh Bình có đặc sản gì - Ốc núi Ninh Bình

Ninh Bình là địa phương có nhiều núi đá, tập trung chủ yếu ở các huyện Hoa Lư, Yên Mô, Nho Quan và thành phố Tam Điệp. Đây cũng là nơi sinh sống của nhiều loài động thực vật tạo nên hệ thống sinh vật đa dạng. Thiên nhiên vốn ưu đãi, ban tặng cho những vùng núi đá vôi một loài sinh vật hữu ích đó là ốc núi. Trong những năm trở lại đây ốc núi đã trở thành một trong những món ăn đặc sản đặc trưng của vùng đất Ninh Bình.

Ốc núi Ninh Bình thường chỉ có vào mùa mưa khoảng từ tháng 3, tháng 4 đến tháng 7, tháng 8, còn những tháng còn lại chúng sẽ vùi mình trong đất, trong các khe đá hoặc các lớp lá dày. Ốc núi là loại ốc rất quen thuộc với cuộc sống của người dân ở các địa phương có nhiều núi đá. Từ lâu ốc núi đã được nhiều người dân bản địa đi bắt về để làm món ăn. Loài ốc này cũng khá hiếm vì chúng là ốc sinh sản tự nhiên , chỉ sinh sống trong các hang hốc đá, rất khó phát hiện.

Vào mùa mưa ốc mới bò ra kiếm ăn và sinh sản. Khi những cơn mưa vừa dứt hạt cũng là lúc người dân bắt đầu nhộn nhịp lên núi săn ốc. Buổi sáng ốc núi bò ra khỏi hang đi ăn lá rừng nên đây là thời điểm thích hợp nhất để những người dân bản địa đi bắt ốc núi. Ốc núi có hình dáng giống như loài ốc bươu nhưng mình dẹt và nhỏ hơn. Loài ốc này có ở hầu hết các nơi ở Ninh Bình nhưng nhiều nhất là ở các dãy núi đá vôi ở thành phố Tam Điệp, Yên Mô, Nho Quan.

Thức ăn chủ yếu của ốc núi là lá cây rừng nên thịt ốc núi rất ngon và bổ dưỡng. Ốc núi có thể chế biến thành khá nhiều món ăn nhưng có lẽ ngon nhất vẫn là ốc núi luộc sả và ốc núi làm nộm. Giờ đây, ốc núi đã trở thành sự lựa chọn của rất nhiều người khi đến với Ninh Bình.

10. Ninh Bình có đặc sản gì - Bún mọc Kim Sơn

Ngoài rượu và gỏi cá nhệch, Kim Sơn còn nổi tiếng với một món ăn binh dị, dân dã đó là bún mọc. Bún mọc Kim Sơn là một đặc sản đã có thương hiệu và được nhiều người biết đến.

Để có được bát bún ngon người làm bún phải rất kỳ công từ khâu chọn gạo, gạo làm bún phải là gạo tẻ ngon nhất và phải để sau một thời gian nhất định (chứ không phải gạo mới) sau đó ngâm và đem xay thật nhuyễn, sàng, lọc sao cho khi chế biến sợi bún phải trắng và dẻo.

Việc làm mọc còn cầu kì hơn, thịt phải là thịt mông và thịt phải còn tươi ngon mới đảm bảo độ ngọt và dẻo để khi xay và nặn có độ dẻo, kết dính mà vẫn giữ được hương thơm, vị ngọt của thịt tươi. Sau khi ướp gia vị và cho vào nồi nấu sôi từ 7 – 10 phút, viên mọc nổi lên trên mặt nước là mọc đã chín.

Và cũng không kém phần quan trọng đó là nước dùng, để có được loại nước dùng với vị ngọt tự nhiên, đậm đà thì người ta phải ninh bằng xương ống. Tất cả hòa quyện vào nhau, tạo ra một món ăn làm say lòng người.

11. Ninh Bình có đặc sản gì - Miến lươn Ninh Bình

Không chỉ nổi tiếng với thịt dê, cơm cháy, đến với mảnh đất cửa ngõ cực Nam của miền Bắc, bạn còn được thưởng thức món miến lươn - đặc sản ngon ngọt đến giọt cuối cùng.

Cũng chỉ làm từ miến và lươn nhưng miến lươn gia truyền ở Ninh Bình lại ngon nổi bật, khác biệt với những vùng miền khác bởi những con lươn để làm miến là lươn cốm sống ở những cánh đồng lúa nước ở đây. Lươn cốm tuy nhỏ nhưng thịt lại chắc, ngọt.

Thịt lươn thì được lọc kỹ lại được rim theo công thức riêng nên khi ăn thấy lươn thơm, béo ngọt mà không hề có mùi tanh. Nước dùng của món miến lươn Ninh Bình được làm từ xương lươn được hầm rất kỹ nên không được trong do có cả thịt lươn trong đó nhưng bù lại khi ăn bạn sẽ cảm nhận rõ vị đậm đà, ngọt thơm. Món miến lươn Ninh Bình được ăn kèm với hoa chuối và rau thơm, càng làm tăng thêm hương vị của món ăn này.

Trên đây là 11 đặc sản Ninh Bình mà Cattour đã tìm hiểu và tổng hợp lại để trả lời cho câu hỏi “Ninh Bình có đặc sản gì”. Rất mong rằng bài viết này đã mang đến cho các bạn những thông tin hữu ích.

Đến Ninh Bình ngay với những tour du lịch Ninh Bình của Cattour để có cơ hội thưởng thức những món đặc sản thơm ngon nức tiếng ở vùng đất địa linh nhân kiệt này nhé.

Chúc các bạn có một chuyến du lịch vui vẻ và được thưởng thức những món đặc sản ở Ninh Bình!!!

Đoàn Thư / Cattour.vn - Ảnh: Internet