Vườn Quốc gia Cúc Phương – khám phá thiên nhiên hoang dã ở Ninh Bình

I. Giới thiệu về vườn Quốc gia Cúc Phương

Vườn quốc gia Cúc Phương là một khu bảo tồn thiên nhiên, khu rừng đặc dụng nằm trên địa phận ranh nằm trên địa phận của ba tỉnh Ninh Bình, Hòa Bình và Thanh Hóa với tổng diện tích khoảng 22.200 ha, trong đó, bao gồm 11.350 ha thuộc địa giới tỉnh Ninh Bình, 5.850 ha thuộc địa giới tỉnh Thanh Hóa và 5.000 ha thuộc địa giới tỉnh Hòa Bình.

Nơi đây được biết đến là vườn Quốc gia đầu tiên của Việt Nam với hệ sinh thái nguyên sinh đa dạng, phong phú và có giá trị về lịch sử nên từ lâu đã trở thành điểm du lịch nổi tiếng thu hút đông đảo du khách.

Với đặc trưng là rừng mưa nhiệt đới, quanh năm xanh tốt, vườn Quốc gia Cúc Phương có quần hệ động thực vật vô cùng phong phú và đa dạng với khoảng hơn 2.200 loài thực vật bậc cao và rêu, trong đó có hơn 400 loài cây làm thuốc, hơn 200 loài cây có thể ăn được và rất nhiều loài được ghi trong sách đỏ của Việt Nam. Không chỉ được biết đến với thảm thực vật phong phú mà Cúc Phương còn nổi tiếng với những loài động vật đa dạng, đặc trưng là loài voọc. Về động vật, vườn Quốc gia này có hơn 100 loài bò sát và lưỡng cư, 60 loài cá, gần 2000 loài côn trùng, khoảng 135 loài thú và hơn 300 loài chim cư trú. Trong các loài động vật ở Cúc Phương thì phải kể đến đó là loài voọc đen mông trắng - loài thú linh trưởng đẹp và quý hiếm được chọn làm biểu tượng của vườn Quốc gia Cúc Phương.

Thuộc địa hình Caxtơ nửa che phủ, Cúc Phương còn có nhiều hang động đẹp như: động Phò Mã, động Sơn Cung, động Người Xưa, hang Con Moong…  Trong đó có động Người Xưa và hang Con Moong là hai hang động còn lưu giữ những dấu tích của người tiền sử, sống cáchngày nay khoảng 7.500 năm đến 12.000 năm. Cúc Phương là bảo tàng sống đa dạng có cả sông, núi, hồ và hang động.

II. Du lịch vườn Quốc gia Cúc Phương

1. Thời gian thích hợp để đi du lịch vườn Quốc gia Cúc Phương

Cũng như các khu vực khác ở miền Bắc, khí hậu ở Cúc Phương thuộc loại khí hậu nhiệt đới gió mùa, nóng vào mùa hè và lạnh vào mùa đông. Mỗi mùa ở Cức Phương lại có những

Từ tháng 11 đến tháng 1 năm sau là mùa đông ở miền Bắc, lúc này thì thời tiết lạnh và khô, ở trong rừng thì lại còn lạnh hơn các khu vực khác vì vậy mà bạn không nên đi vào rừng trong khoảng thời gian này.

Khoảng tháng 2 đến tháng 4 là mùa xuân, lúc này thời tiết mát mẻ, có mưa phùn, cây cối xanh tốt lại sau một mùa đông lạnh thích hợp để xem các loại chim như: giẻ cùi, gà lôi, cắt nhỏ bụng trắng, đuôi cụt, khướu đá hoa, phường chèo, mỏ rộng xanh…

Vào khoảng đầu mùa hè, cuối tháng 4 đầu tháng 5 là bắt đầu vào mùa bướm rừng ở Cúc Phương. Trong thời điểm này, ở vườn quốc gia Cúc Phương xuất hiện hàng nghìn con bướm đủ màu sắc, hình dáng tạo nên một khung cảnh lãng mạn, sống động và thơ mộng. Thời tiết lúc này cũng rất đẹp, mát mẻ, có nắng, thỉnh thoảng sẽ có một vài cơn mưa rào.

Trong mùa hè từ tháng 4 đến tháng 8, tháng 9 hàng năm, thời tiết có phần nắng nóng hơn nhưng nhiệt độ vẫn thấp hơn trong thành phố vì có nhiều cây xanh, thời tiết trong lành, dễ chịu tuy nhiên thỉnh thoảng có thể có mưa, bão, các bạn nên xem dự báo thời tiết trước khi đi để không gặp mưa bão, ảnh hưởng đến chuyến tham quan. Đi Cúc Phương trong thời gian này bạn cũng có thể bắt gặp các loài bò sát như rùa sa nhân, rắn xanh, cạp long, kỳ nhông, rắn… các loại thú như cầy, sóc, dơi… các loài lưỡng cư như ếch cây xanh, ếch xám… và các loài côn trùng.

Tháng 9, tháng 10 là mùa thu trời có nắng, không khí khô và có phần lạnh hơn. Đây là mùa chim di cư, tuy nhiên các bạn vẫn có thể quan sát thấy các loài chim bản địa như: hoét đen, hoét bụng trắng, đuôi cụt, giẻ cùi vàng, chim manh…

2. Hướng dẫn đến vườn Quốc gia Cúc Phương

Vườn Quốc gia Cúc Phương cách Hà Nội khoảng 120 km về phía Nam, cách thành phố Ninh Bình 45 km về phía Tây Bắc, cách thành phố Thanh Hoá 60 km về phía Tây Bắc và cách Hoà Bình 120 km về phía Đông Nam.

Đến với Cúc Phương bạn có thể đi bằng xe máy, ô tô tự lái hoặc xe khách. Nếu đi bằng xe riêng bạn sẽ cảm thấy thoải mái hơn, xe chạy được sâu vào trong rừng.

Đi chuyển bằng xe máy hoặc ô tô tự lái:

Để đến Cúc Phương từ Hà Nội, các bạn có thể đi theo quốc lộ 1A đi về phía Ninh Bình, đến ngã ba Gián Khẩu (cách thành phố Ninh Bình 10 km) rẽ phải theo quốc lộ 12A, đi qua thị trấn Nho Quan 2 km rồi rẽ trái vào Cúc Phương hoặc trên quốc lộ 1A, bạn đi qua cầu Gián Khẩu, rẽ phía tay phải theo tuyến đường nhựa to trên đê dọc theo sông Bôi đi về chùa Bái Đính, qua Bái Đính tiếp tục đi theo tuyến đường bê tông 26 km vào Cúc Phương.

Nếu đi từ thành phố Ninh Bình, các bạn có thể đi theo đường qua khu di sản thế giới Tràng An đến chùa Bái Đính (15km). Từ chùa Bái Đính đi theo con đường phía sau bãi đỗ xe của khu Bái Đính đến Vườn quốc gia Cúc Phương (26km). Đây là con đường rộng, ít phương tiện giao thông, cự ly tuyến đường tương đương với các tuyến đường khác nếu cùng xuất phát từ thành phố Ninh Bình. Hoặc các bạn đi theo quốc lộ 1A đi về phía Hà Nội qua thành phố Ninh Bình 5 km rẽ trái theo đường đi Cố Đô Hoa Lư, qua khu du lịch tâm linh Bái Đính, qua khu du lịch hồ Đồng Chương rồi vào Cúc Phương. Hoặc từ Ninh Bình theo quốc lộ 1A về phía Hà Nội đến ngã ba Gián Khẩu rẽ trái theo quốc lộ 12A, qua thị trấn Nho Quan 2km rồi rẽ trái vào Cúc Phương.

Nếu đi từ thành phố Thanh Hoá, bạn đi theo quốc lộ 1A xuôi về phía Hà Nội, đến gần thị xã Bỉm Sơn (chừng 3km - 4km) rẽ trái đến ngã tư Phố Cát rẽ phải, đến ngã ba Trại Ngọc rẽ trái vào Cúc Phương hoặc đến Ninh Bình đi theo chỉ dẫn như trên.

Nếu đi từ thành phố Hoà Bình, bạn theo quốc lộ 12B qua thị trấn Yên Thủy xuôi về thị trấn Nho Quan, cách thị trấn Nho Quan chừng 2km rẽ phải là vào Cúc Phương.

Còn từ đường Hồ Chí Minh, bạn rẽ vào thị trấn Yên Thủy, xuôi theo quốc lộ 12B như trên vào Cúc Phương. (Từ Yên Thủy đến Cúc Phương 30km).

Di chuyển bằng xe khách:

Bạn có thể đến bến xe Giáp Bát bắt xe đi Nho Quan, sau khi đến Nho Quan bạn xuống xe tiếp tục bắt xe taxi, hoặc xe ôm để tới rừng Cúc Phương.

3. Các địa điểm tham quan ở vườn Quốc gia Cúc Phương

Chương trình Bảo tồn Thú ăn thịt và Tê tê hoạt động nhằm góp phần bảo tồn quần thể thú ăn thịt và tê tê hoang dã bị đe dọa ở Việt Nam. Chương trình tập trung Cứu hộ những cá thể thú ăn thịt nhỏ và Tê tê từ việc buôn bán động vật hoang dã trái phép.

Trung tâm cứu hộ, bảo tồn và phát triển sinh vật có nhiệm vụ cứu hộ, bảo tồn và phát triển các loài động thực vật hoang dã quý hiếm đang bị đe dọa nguy cấp ở Việt Nam; nghiên cứu tập tính, sinh lý, sinh sản của các loài động vật hoang dã quý hiếm phục vụ công tác bảo tồn và phát triển; sưu tập, gây trồng bảo tồn nguồn gen và tạo giống các loài thực vật quý hiếm của Việt Nam.

Trung tâm cứu hộ linh trưởng là nơi bảo tồn và nuôi dưỡng nhiều loài linh trưởng quý hiếm, cứu hộ các loài thú linh trưởng quý hiếm; thả động vật về với tự nhiên; nghiên cứu về thú linh trưởng. Đến đây du khách sẽ không chỉ được quan sát vẻ đẹp của các loài linh trưởng mà còn được tìm hiểu nhiều hơn kiến thức về loài động vật này.

Trung tâm rùa là nơi chăm sóc các cá thể của các loài rùa cạn và rùa nước ngọt của Việt Nam.

Vườn thực vật Cúc Phương là khu vực được xây dựng nhằm sưu tập gây trồng các loài cây quý hiếm của Cúc Phương, Việt Nam và Thế giới.

Động Người Xưa còn có tên là hang Đắng, đây là nơi lưu giữ những dấu tích cư trú và mộ táng của người tiền sử, là một di sản quý của vườn Cúc Phương.

Cây đăng cổ thụ: là một cây đại thụ cao 45m, đường kính tới 5m và có bộ rễ nổi trên mặt đất chạy dài chừng 20 mét. Từ cổng theo trục đường chính, qua động Người Xưa chừng 2 km, phía bên trái là đường dẫn đến cây đăng cổ thụ dài, quãng đường dài khoảng 3 km. Trên đường đi đến cây đăng cơ thụ bạn sẽ phải vượt qua 5 dốc đá và sẽ bắt gặp nhiều loài thực vật lạ như cây bảy lá một hoa (thất diệp nhất chi hoa), những dây leo thân gỗ đường kính 20 – 30 cm dài khoảng 100m và cũng có thể quan sát những loài chim quý như gõ kiến đầu đỏ, nuốc bụng đỏ, gà lôi trắng… hoặc thú như sóc bụng đỏ, sóc đen, voọc mông trắng...

Trung tâm du khách Cúc Phương (Bống) là điểm tham quan và cũng là nơi làm thủ tục cần thiết trước khi vào thăm khu vực chính của vườn Quốc gia Cúc Phương. Từ trung tâm này các bạn bắt đầu đi tham quan tuyến cây chò ngàn năm.

Đỉnh Mây Bạc có độ cao 648m, từ đỉnh ta có thể ngắm nhìn bao quát toàn cảnh khu vườn quốc gia cùng với cố đô Hoa Lư và chùa Bái Đính. Tuy nhiên đường lên đỉnh Mây Bạc có nhiều dốc đá khá khó đi, thế nên nơi đây chỉ thích hợp với những người có sức khỏe tốt.

Động Sơn Cung: là hang động nằm trên tuyến tham quan cây chò ngàn năm.

Cây chò ngàn năm là một cây đại cổ thụ cao tới 70 mét và có chu vi hơn 20 người ôm mới hết. Tuy nhiên cây đang có nguy cơ chết do nhiều nguyên nhân. Từ trung tâm Bống theo một con đường mòn trong rừng già để đến cây chò. Du khách sẽ gặp trên đường dây leo bàm bàm khổng lồ với đường kính gốc 0,5 mét dài tới 1 km vắt ngang rừng và cây đa bóp cổ. Thời gian cả đi và về cho tuyến này hết gần 3 tiếng.

Hang Con Moong cũng là nơi cư trú của người tối cổ, đồng thời cũng là di chỉ khảo cổ quan trọng được xếp hạng di tích quốc gia. Bởi vì bên ngoài cửa hang có một khối đá lớn nhô ra trông giống hình con thú nên được đặt tên là hang Con Moong (hang con thú theo tiếng Mường).

Động Trăng Khuyết là một động nằm ở sâu phía trong rừng Cúc Phương, nhìn từ xa nhìn cửa động có hình trăng khuyết.

Hồ Yên Quang – động Phò Mã: từ cổng vào rừng Cúc Phương đi ngược ra đường Nho Quan khoảng 7km, đến cầu Tri Phương rẽ về phía Tây là đến hồ Yên Quang. Đi tiếp qua Thung Lá tới chân dãy núi đá vôi là động Phò Mã. Động Phò Mã là công trình kiến trúc ảo diệu của thiên nhiên tạo hóa với vô số nhũ đá có hình thù thú vị.

Bản Mường: khu vực rừng Cúc Phương là nơi sinh sống của cộng đồng người Mường với nhiều nét văn hóa đặc trưng độc đáo như nhà sàn, ruộng bậc thang, khung dệt thổ cẩm.

4. Giá vé tham quan vườn Quốc gia Cúc Phương

• Người lớn: 60.000 VNĐ/ người/ lượt
• Học sinh, sinh viên: 20.000 VNĐ/ người/ lượt
• Trẻ em: 10.000 VNĐ/ người/ lượt

5. Hành trình khám phá vườn Quốc gia Cúc Phương

Ngay khi đặt chân vào khu vực vườn Quốc gia này bạn sẽ cảm nhận được một bầu không khí hoàn toàn khác biệt so với bên ngoài, dễ chịu và thoải mái. Bao lo toan và mệt mỏi dường như tam ra cùng muôn vàn sắc xanh nơi đây, bởi dù có năng nhưng thời tiết ở đây lại vô cùng mát mẻ. Rừng mê hoặc lòng người không chỉ bởi cảnh vật mà còn bởi những điều mới lạ, bởi tiếng chim hót véo von trong vòm lá. Để rồi con người như muốn quên đường về.

Con đường đi vào rừng nho nhỏ hai bên rợp mát bóng cây, nếu đi vào giữa tuần bạn sẽ thấy nơi đây thật yên tĩnh, đủ để hòa mình vào thiên nhiên và khám phá nơi đây. Khi vào rừng Cúc Phương bạn có thể bắt gặp rất nhiều những cây cổ thủ to và những loài con trùng, động vật thú vị và mới lạ.

Con đường hun hút với hai bên là bóng cây mát rượi sẽ khiến bạn muốn quên đi cuộc sống ồn ào, xô bồ nơi phố thị để tận hưởng lâu hơn khoảnh khắc thư thái nơi đây.

Sau khi vượt qua khoảng 20 km đường rừng (có thể đi bộ hoặc xe đạp, xe máy), bạn sẽ có mặt tại điểm xuất phát để tiến vào cây trò ngàn năm. Chặng đường tiến vào cây trò ngàn năm dài khoảng 3 km với rất nhiều bậc thang, cảm giác đi du ngoạn trong rừng bao giờ cũng hấp dẫn bởi vừa được rèn luyện sức dẻo dai vừa được khám phá những điều kì thú của thiên nhiên nơi núi rừng đại ngàn khiến bạn đi mái mà không thấy mệt. Càng đi sâu vào trong rừng, bạn sẽ càng cảm nhận được nguyên sơ ở đây, bởi càng đi sâu vào trong tác động của con người đến tự nhiên càng giảm khiến rừng Cúc Phương vẫn giữ được những nét vốn có của nó.

Tuy nhiên, trong cái thanh bình của thiên nhiên nơi đây cũng có những sự cạnh tranh để sinh tồn giữa các loài thực vật. Thì ra không chỉ con người mà ngay cả các loài sinh vật cũng biết cạnh tranh để tồn tại trong thế giới khắc nghiệt này. Trên đường đến với cây trò ngàn năm bạn sẽ bắt gặp một thân cây vô cùng đặc biệt. Thân cây này đặc biệt vì nó hoàn toàn trống rỗng và bạn có thể chui vào đó được. Đây là cây đa bóp cổ - một loại cây sống kí sinh và lấy hết chất dinh dưỡng của cây chủ khiến cho thân cây chủ trở lên trống rỗng.

Trong rừng Cúc Phương cũng có một loại cây rất đặc trưng của rừng rậm nhiệt đới, đó là những cây bàm bàm thân gỗ uốn lượn như những con mãng xà chạy dài giữa các tầng rừng. Tất cả tọa nên một cảnh hoang sơ đầy bí ẩn nhưng cũng vô cùng hùng vĩ. Ngay cả những loài động vật ở đây cũng sẽ khiến bạn cảm thấy vô cùng mới mẻ bởi hình dáng của chúng để thích nghi với môi trường. Nếu may mắn bạn sẽ bắt gặp những loài côn trùng như bọ que – loài vật trong giống hệt như những cái que củi nhỏ.

Sau một quãng đường rừng khá thú vị bạn sẽ đến được địa điểm cần đến đó là cây trò ngàn năm – cái cây nổi tiếng, đặc trưng của vườn quốc gia Cúc Phương, nơi mà bất cứ du khách nào đến với Cúc Phương cũng phải đặt chân đến.

6. Nơi nghỉ ngơi ở rừng Cúc Phương

Ở vườn quốc gia Cúc Phương có 3 khu vực lưu trú, ăn uống, vui chơi giải trí để du khách có thể lựa chọn:

• Khu cổng vườn: có đầy đủ phòng nghỉ từ giá 200.000 VNĐ. Ngoài ra ở đây có dịch vụ cho thuê các thiết bị đi rừng, xe đạp leo núi. Khu cổng vườn là địa điểm khởi đầu cho tất cả mọi hoạt động trong vườn, xây dựng chương trình tham quan, đặt các dịch vụ như: dịch vụ hướng dẫn tham quan, xem động vật hoang dã ban đêm, chèo thuyền kayak, chương trình văn nghệ dân tộc, xe đạp và mọi thông tin về Cúc Phương.
• Khu hồ Mạc: ở đây cho thuê nhà sàn tập thể, phòng nghỉ. Cách cổng vườn 1,5km, khu hồ Mạc là nơi khá yên tĩnh, không khí trong lành với đầy đủ các dịch vụ ăn ngủ nghỉ. Đây là khu vực thích hợp cho nhóm đi đông người, bạn có thể đốt lửa trại, ăn uống hát hò, giao lưu văn nghệ tại đây
• Khu trung tâm Bống: gồm các nhà sàn và căn hộ riêng biệt. Khu trung tâm cách cổng vườn khoảng 20 km, đây là địa điểm lưu trú cuối cùng trong tuyến đường xuyên rừng Cúc Phương. Trong này cũng có đầy đủ các dịch vụ ăn ngủ lưu trú, tuy nhiên khu vực này không có điện mà chỉ có máy phát được chạy khoảng 4 tiếng mỗi tối, mà ít khách quá thì họ cũng không chạy máy phát đâu nhé.

Nếu không thích ngủ phía sâu trong Cúc Phương thì các bạn có thể lựa chọn lưu trú phía ngoài, gần nhất so với cổng rừng có khu resort Cúc Phương có bể bơi, có phòng dạng bungalow, có nhà hàng ăn uống…

7. Những điều cần lưu ý khi du lịch Vườn Quốc Gia Cúc Phương

Cần chuẩn bị đầy đủ các vật dụng cần thiết như: mũ, giày đi rừng, thuốc men, băng gạc, đồ ăn thức uống… trước khi tham Cúc Phương.

Có thể mang theo ống nhòm để ngắm cảnh.

Trong rừng có rất nhiều các loại muỗi vắt, vì thế có một mẹo để các bạn phòng tránh những con vật đáng ghét này là mua thuốc DEP (thuốc trị ghẻ ngứa) dạng kem bôi vào các khu vực nhạy cảm như đầu, gáy, cổ tay, cổ chân… Mùi khét của loại thuốc này chính là khắc tinh của các loài động vật trên.

Không vứt rác ở trong vườn khi đi tham quan, bảo vệ thiên nhiên hoang dã nơi đây.

Trên đây là một số thông tin về vườn Quốc gia Cúc Phương và kinh nghiệm tham quan, du lịch tại đây. Rất mong bài viết này đã mang đến những thông tin hữu ích cho bạn.

Tham khảo ngay các tour du lịch Ninh Bình trọn gói từ A đến Z của Cattour.

Chúc bạn có một chuyến du lịch vui vẻ và ý nghĩa!!!

Đoàn Thư / Cattour.vn - Ảnh: Internet