I. Giới thiệu về ẩm thực Huế
Lịch sử Huế đã từng có mấy thế kỉ là trung tâm của Đàng Trong thời chúa Nguyễn, là đất kinh kì phồn hoa đô hội với non một thế kỉ rưỡi làm Kinh đô của nước Việt – nơi quy tụ của một triều đình với biết bao quan lại, nho sĩ. Cũng chính vì vậy mà ngoài chốn vương triều còn có các tầng lớp quý tộc và giới thượng lưu, trí thức, đa số các tao nhân mặc khách đều tụ họp về đây. Điều đó cũng đồng nghĩa với việc người Huế rất giỏi chế biến các món ăn cực kì tinh tế chỉ dùng trong chốn vương phủ.
Ngày nay, tuy không còn giữ vai trò của một trung tâm kinh tế - chính trị lớn hàng đầu của đất nước nữa, nhưng Huế vẫn là nơi duy trì được những bóng dáng xưa cũ của một triều đại với tất cả lối sống của một thời vàng son đã qua. Và một điều dĩ nhiên, trong những đặc trưng văn hóa lâu đời của Huế thì vốn văn hóa về ăn uống góp một phần không nhỏ trong việc hình thành nét văn hóa và phong cách của con người xứ Huế.
Món ăn ở Huế khá phong phú, hội tụ được tinh hoa của những nơi khác, biến thành món ăn của riêng mình mang đậm bản sắc độc đáo của địa phương. Món ăn Huế có sang trọng, có cao lương mĩ vị, lại cũng có món ăn mộc mạc nhưng do khéo tay và biết cách chế biến và nêm nếm thức ăn nên vẫn trở thành những món ăn hết sức thi vị.
Các món ăn quý tộc được triều Nguyễn cho phép hẳn vào trong sách “Khâm định Đại Nam hội điển sự lệ” quy định cho từng loại tiệc, tiệc tiếp sứ bộ với 3 loại cổ: loại một mâm gồm 50 món, loại 2 có 7 mâm gồm 40 món, loại 3 có 25 mâm gồm 30 món… Những món ăn đó được bày trong 1080 bát, dĩa quý chỉ dùng trong chốn vương phủ mà thôi.
Món ăn Huế giản dị và phong phú, mang hương vị, mùi ngon đằm thắm của sản phẩm nơi đồng ruộng, đầm phá, núi sông xứ Cựu đô. Buổi cơm ở Huế thường chỉ đơn giản vài ba món như: cá bống thệ kho răm rau với nước dừa, một món canh rau tập tàng mà vườn nhà ai cũng sẵn, thêm vài ba lá bông ngọt, mồng tơi, ngọt sần, búp hoa bí ngô, đọt cây bát ngát, măng vòi… Nếu sang một chút thì có thể nấu với tôm thịt, còn không thì lấy cá long hội rút xương, thêm chút nước mắm ngon, ít ruốc, hồ tiêu phi thơm hành mỡ, xào qua một chút là được bát canh rau tập tàng ngọt lịm rồi.
Bữa ăn của những gia đình ở Huế hầu như không thể thiếu đi được đĩa rau sống và một chén nước mắm phù hợp với món ăn. Có người cho rằng, đĩa rau sống ở Huế như một vũ trụ thu nhỏ, nào là cà chua đỏ xếp xung quanh tượng trưng cho mặt trời, những lát khế hình ngôi sao thay cho những vì tinh tú, lát vả hình trăng khuyết màu tím phớt, lát chuối chát hình trọn điểm hạt tượng trưng cho mặt đất bao la, thêm một chút rau thơm xanh và vài sợi rau muống, ớt tươi xoắn tít phía trên như những áng mây xanh, mây hồng bồng bềnh trên nền trời của các loại màu sắc…
Và cũng thật thiếu sót nếu như nói về món ăn Huế mà không nhắc đến những món ăn chay. Bởi xưa nay ai cũng biết đến Huế đã từng có một thời gian dài (thời các chúa Nguyễn, Phật Giáo trở thành quốc giáo) có cả một tầng lớp quý tộc ăn chay nên các món ăn chay ở Huế trở nên hết sức phong phú và đa dạng (có khoảng 125 món). Các món ăn chay thường được làm hết sức cầu kì và ngon không hề kém những món ăn mặn. Đối với những gia đình Phật tử ở Huế mà mời bạn bè bằng cơm chay thì chứng tỏ họ rất quý mến và trân trọng người bạn của mình.
Sau đây, hãy cùng với Cattour giới thiệu một số những món ăn ngon, những món ăn đã làm nên đặc trưng ẩm thực xứ Huế nhé.
II. Du lịch Huế ăn gì, ở đâu?
1. Cơm hến
Cơm hến / bún hến là một đặc sản ẩm thực Huế. Cơm hến được trình bày dưới hình thức là cơm nguội trộn với hến, xào qua dầu và gia vị, nước hến, mắm ruốc, rau bắp cải, tóp mỡ, bánh tráng nướng, mì xào giòn, ớt màu, đậu phộng nguyên hạt, dầu ăn chín, tiêu, vị tinh (bột ngọt, mì chính) và thêm chút muối.
Món cơm hến được xuất thân từ tầng lớp bình dân, được xedm như món ăn thân quen của những người dân làng chài (từ địa phương gọi là vạn đò). Họ sống quanh năm trên thuyền đò, lênh đênh trên những nhánh sông với nghề hạ bạc, thu thập không được bao nhiêu. Chài lưới mò được dưới sông như tôm cá chính là thực phẩm cao cấp, họ thường đem bán. Còn tầm tầm rẻ tiền như ốc, hến thì họ tận dụng tối đa cho bữa cơm thường ngày. Và hến thì gần như ngày nào cũng đãi xúc được. Món ăn có thể trở nên đài các hơn, cung cách chế biến cũng cầu kì hơn nhưng chất dân dã của người nghèo vẫn còn đậm nét trong những món ăn.
Địa chỉ tham khảo:
Cơm hến Đập Đá: số 1 Hàn Mặc Tử, Vỹ Dạ (trên đường Hàn Mặc Tử cũng còn rất nhiều quán cơm hến ngon như: Hến Tí Hon, quán O Xê…)
Quán Chị Nhỏ: trong ngõ ngã tư Phạm Hồng Thái – Trương Định
Quán số 2 Trương Định
Quán Cháo – Bún – Cơm hến: số 98 Nguyễn Huệ
2. Bún bò Huế
Nếu không đưa món bún bò Huế này vào top đầu danh sách thì quả là một thiếu sót vô cùng lớn. Bún bò Huế là một trong những đặc sản của xứ Huế. Món ăn có nguyên liệu chính là bún, thịt bắp bò, giò heo cùng với nước dùng có màu đỏ đặc trưng. Trong nước dùng của bún, người Huế thường nêm vào thêm một ít mắm ruốc góp phần làm nên hương vị rất riêng của nồi bún bò Huế. Sau khi xương bò được hầm chín tới, người ta thường sẽ thêm vào một ít chả heo hoặc chả bò được quết nhuyễn. Thịt bò có thể được xắt mỏng, nhúng vào nước dùng đang sôi trước khi cho vào tô bún bán cho khách. Người ta cũng thường cho thêm ít ớt bột và gia vị vào tô bún, ăn kèm cùng rau sống (giá, rau thơm, xà lách, rau cải cơn, bắp chuối xắt nhỏ).
Ở đâu cũng có bún, nhưng hình thức bún ở mỗi miền lại có sự khác biệt, con bún Huế thường to hơn những nơi khác. Ở Huế có 2 loại bún, một loại là con bún thường được cuộn thành từng con nhỏ để chấm với nước mắm chanh tỏi ớt, còn một loại con bún dùng để làm bún bò giò heo hoặc bún cua thường lớn hơn.
Chỉ cần đi dọc một con đường ở Huế là bạn có thể dễ dàng bắt gặp được ở hai bên đường những gánh bún rất bình dân mà lại vô cùng ngon, đông khách. Một tô bún giò hoặc bún bò hấp dẫn thực khách chính là nhờ nước dùng ngon ngọt, thơm ngậy. Thưởng thức một tô bún bò Huế đang bốc khói nghi ngút, những sợi bún trắng trong nổi bật trên đó là những viên mọc hồng hồng, những miếng móng giò được ninh đến mềm nhừ, thêm chút màu trắng của những cọng giá đỗ và màu xanh của rau sống. Húp một ít nước beo béo đậm đà kèm theo một chút gia vị mắm, ớt, chanh bạn sẽ thấy vô cùng thú vị: vừa cay, vừa nóng, vừa xuýt xoa lại vừa nghe vị ngọt của nước bún, của thịt chạy dần vào trong thực quản. Có lẽ đó là một hương vị đặc trưng nơi xứ Huế mà bạn khó có thể nào quên được.
Trên những con đường nơi kinh thành Huế, mỗi buổi sáng sớm tinh mơ, nếu bạn đi dạo dọc các con đường sẽ thấy được hình ảnh của những cô gái Huế cỡ mười tám đôi mươi, trên vai kẽo kẹt một gánh bún đi thành từng đoàn, khói bay nghi ngút, nói cười vui vẻ. Mỗi người một vẻ, mỗi gánh là mỗi hương vị nhưng tất cả đều rất Huế. Và có lẽ, cho dù bạn có khó tính đến mấy chăng nữa cũng sẽ siêu lòng khi thưởng thức một tô bún bình dân, rẻ mà lại ngon nơi mảnh đất cố đô này.
Địa chỉ tham khảo:
Bún bò Huế: số 14 Lý Thường Kiệt
Bún bà Tuyết: số 37 Nguyễn Công Trứ
Bún bà Tâm: số 43 Nguyễn Công Trứ
Bún Bà Mỹ: số 71 Nguyễn Công Trứ
3. Các loại bánh đặc trưng của Huế
Bánh bèo
Bánh bèo gồm có 3 phần chính: bánh được làm từ bột gạo, nhân để rắc lên bánh làm bằng tôm xay nhuyễn và nước chấm (là hỗn hợp mà nước mắm là thành phần chính, thường được đổ trực tiếp vào bánh chứ không cần chấm). Thành phần phụ của bánh bèo thường là mỡ hành, đậu phộng rang giã nhỏ. Tùy theo từng địa phương mà có những cách thêm bớt khác nhau cho món bánh này, ví dụ ở Sài Gòn thường cho thêm đậu xanh, đồ chua, ăn kèm với bánh đúc, bánh ít và bánh bột lọc. Còn ở miền Trung, bánh bèo thường được phân ra làm 2 loại: bánh bèo Quảng Nam và bánh bèo Huế. Bánh bèo Quảng Nam thường bánh to, dày, ăn kèm với nhân là bột nấu nhão gồm thịt, tôm băm, hẹ; khi ăn cho thêm ít hành phi và ớt băm. Bánh bèo Huế lại khác chút ít là bánh mỏng hơn, có bột tôm sấy và khi ăn thường kèm theo da heo chiên giòn.
Bánh bột lọc
Loại bánh này được làm từ tinh bột sắn, sau đó luộc một phần nhỏ của bột, nhồi kĩ. Nhân bánh thường được làm bằng tôm trộn kèm theo gia vị, cũng có thể thay bằng nhân thịt heo nạc hay hỗn hợp tôm – thịt heo. Sau khi vắt thành bánh, bánh sẽ được gói bằng lá chuối (cũng có thể không gói) và đem hấp cách thủy.
Bánh nậm
Bánh nậm là loại bánh thuộc vào danh sách những món ăn truyền thống đặc trưng của xứ Huế, cùng với bánh bèo và bánh lọc. Bánh nậm được làm từ bột gạo vừa ngon lại vừa lành (già, trẻ hay thậm chí là người ốm đều ăn được). Ở Huế, bánh nậm còn được làm chay, chỉ có nhân đậu xanh và dùng cho ngày rằm, mồng một hàng tháng. Đặc biệt hơn còn có cả bánh nậm nhân thịt cóc dành cho trẻ còi cọc, suy dinh dưỡng cũng ngon và hấp dẫn không kém bánh nậm tôm đâu nhé.
Địa chỉ tham khảo ăn bánh bèo – nậm – lọc:
Bánh nậm bà Đỏ: số 71 Nguyễn Bỉnh Khiêm , Phú Cát
Quán Hàng Me: 14 Võ Thị Sáu, Phú Hội
Quán 109 chuyên Bèo – Nậm – Lọc số 109 Lê Huân
Khu phố bánh bèo: cung An Định, đường Ngự Bình, đường Nguyễn Bỉnh Khiêm…
Bánh ram ít
Ở Huế, có một thứ bánh được kết hợp từ hai loại khác nhau, khi ăn vừa giòn vừa dẻo, béo nhưng lại không hề ngấy bởi được chấm với thứ nước mắm chua ngọt, người ta gọi là bánh ram ít. Bánh ram ít có hai phần tách bạch rõ ràng: phần bánh ram và phần bánh ít. Tuy cách thức chế biến có khác nhau nhưng cả hai phần bánh đều được làm chung từ gạo nếp. Nếp được chọn phải là thứ nếp ngon, trắng, dẻo, được xay nhuyễn thành bột, trộn thêm muối và cho nước ấm từ từ vào từng ít một. Dùng đôi bàn tay khéo léo nhồi bột đến khi nào tạo thành một khối chắc mịn, mềm nhưng không nhão, nặn thành từng viên tròn nhỏ bằng hai ngón tay. Tôm được để nguyên con, thịt ba chỉ xắt miếng hạt lựu nêm đường, nước mắm ngon, tiêu, hành tím băm nhỏ, thêm chút dầu hoặc mỡ nước, kho nhỏ lửa trong vòng khoảng 15 phút. Xếp bánh ít vào khay, hấp cách thủy trong khoảng 10 phút sau khi nước sôi. Bánh có độ dẻo và có màu trắng ngần là ăn được. Khi bánh chín, gắp ra để nguội, đậy bằng lá chuối để bánh không bị khô nhưng nhớ là không được đậy kín quá kẻo bánh bị chua nhé.
Khác với bánh ít một chút, khi nhồi bột cho bánh ram thì bớt nước hơn để bột bánh hơi cứng. Bánh ram cũng không cần làm nhân và được đem chiên trên chảo nhiều dầu đến khi bánh giòn và có màu vàng sậm. Vớt bánh ra để trên lớp giấy thấm cho ráo dầu. Đặt một chiếc bánh ít lên trên bánh ram rồi dùng đũa dằn mạnh cho bánh mỏng ra, ép chặt vào bánh ram.
Khi bày ra đĩa thưởng thức, người Huế thường đặt phần bánh ít trắng tinh khôi lên trên rồi rắc thêm một lớp bột tôm cháy vàng trông vô cùng hấp dẫn. Điểm độc đáo của món bánh ram ít này là được chấm với nước mắm chua chua, ngọt ngọt được pha chế theo một công thức đặc biệt, không quá mặn cũng không quá ngọt, thêm vị cay cay của mấy lát ớt Huế nữa. Sự kết hợp giữa vị giòn tan của bánh ram cùng với vị thơm dẻo của bánh ít và vị mặn ngọt của nước nắm đã làm hài lòng được rất nhiều du khách khi đến với Huế.
Từ dân gian, bánh ram ít được các gia đình thuộc hoàng tộc khi xưa học hỏi để trở thành một trong những món ăn cung đình. Ngày nay, du khách đến với Huế có thể dễ dàng tìm thấy món bánh ram ít trong các nhà hàng, quán ăn vạt hoặc các gánh hàng rong nơi xứ Huế mộng mơ.
Địa chỉ tham khảo:
Quán Hàng Me: số 14 Võ Thị Sáu, phường Phú Hội.
Bánh khoái
bánh khoái được đổ bằng bột gạo xay đánh sệt với nước và lòng đỏ trứng, sau đó thêm tiêu, hành, mắm, tôm bóc vỏ, thịt bò nướng thái lát, mỡ thái lát nhỏ, giá sống. Khuôn bánh khoái được làm từ gang, hình tròn, to bằng hai bàn tay trẻ có và có cán cầm. Khi nào có khách ăn thì nhà hàng mới bắc khuôn lên lò để đổ bánh. Múc một muôi bột trứng đổ vào trong khuôn nóng đã được tráng qua mỡ. Tiếng bột bén bỡ xèo xèo bốc lên rất quyến rũ, bột chín vàng rơm thì gắp một miếng thịt bò nướng, lát mỡ nhỏ, vài con tôm, ít giá sống bỏ vào một nửa phần bánh, dùng đũa lật phần bánh còn lại úp lên trên thành hình bán nguyệt, lật đều cho chín vàng 2 bên rồi bày ra đĩa và thưởng thức.
Bánh ngon một phần là nhờ nước lèo, thứ nước chấm mà chỉ các đầu bếp giỏi mới có thể chế biến được. Nước lèo ở Huế được chế biến hết sức cầu kì với hàng chục nguyên liệu như bột báng, gan lợn, mè, lạc rang…
Địa chỉ tham khảo:
Bánh khoái Lạc Thiện: số 6 Đinh Tiên Hoàng
Quán Ngự Uyển (đường Điện Biên Phủ)
Quán bà Hạnh: số 11 Phó Đức Chính
4. Bánh ướt thịt nướng
Nhắc đến ẩm thực Huế thì cũng không thể bỏ qua được món bánh ướt thịt nướng. Nếu cảm thấy ăn thịt nướng bị “nóng miệng” đã có ngay bánh ướt “cấp cứu” rồi. Bánh ướt là loại bánh tráng được làm bằng bột gạo có pha thêm bột lọc, tráng mỏng hơn và dùng liền (không đợi phơi khô nên người ta mới gọi là bánh ướt). Thịt dùng để nướng thường là thịt ba chỉ heo được thái mỏng, ướp thêm tiêu, hành, nước mắm, ngũ vị hương, mè. Thịt được ướp sau vài giờ thì đem đi kẹp và nướng trên bếp than đỏ hồng cho đến khi đủ độ chín, dậy lên mùi thơm. Khi ăn, lấy thịt nướng kẹo cùng với rau thơm, xà lách làm nhân để cuốn bánh ướt (tương tự như món phở cuốn ở Hà Nội ấy).
Địa chỉ tham khảo:
Bánh ướt Kim Long
Bánh ướt thịt nướng Huyền Anh: số 52/11 Kim Long
5. Bún thịt nướng
Có thể món bún thịt nướng đã quá quen thuộc đối với nhiều người. Thế nhưng, dù đã “vô cùng quen mặt” thì món bún thịt nướng ở Huế vẫn sẽ mang lại cho bạn những trải nghiệm thú vị đấy. Bún thịt nướng ở Huế được ăn kèm với dưa chuột chẻ, đồ chua, rau sống, lạc rang, hành phi… Tất cả được cho chung vào một tô và rưới nước lèo lên trên. Nhìn bát bún chắc chắn bạn sẽ bị chinh phục ngay bởi những sắc màu và khi ăn sẽ cảm nhận được cùng lúc nhiều hương vị như ngọt nhẹ nhàng, vị béo ngậy của đậu phộng, mè, chua nhẹ của rau củ và cay cay của ớt… Quả đúng là sự kết hợp hài hòa giữa màu sắc và hương vị, “ăn là ghiền” ngay.
Địa chỉ tham khảo:
Bún thịt nướng & nem lụi Bà Tý: số 81 Đào Duy Từ
Bún thịt nướng đối diện số 35 Nguyễn Trường Tộ
130 Trần Phú
6. Nem lụi
Đến Huế mà không ăn nem lụi thì quả là đáng tiếc đấy. Sự cuốn hút của món ăn nổi tiếng đất cố đô này có lẽ là đến từ những miếng nem lụi được tẩm ướp bằng công thức đặc biệt để rồi sau khi đem nướng trên than hồng thơm lừng. Nước lèo được dùng để ăn nem lụi cũng được pha chế từ hàng chục những nguyên liệu khác nhau như dầu ăn, gan lợn, bột đao, đường, tương nước mắm, quế chi, hoa hồi và cốt dừa. Cuốn miếng nem nướng vàng cùng với rau sống, khế, giá đỗ, dứa, lát chuối xanh và chấm cùng nước lèo thì ngon không gì bằng.
Địa chỉ tham khảo:
Quán nem lụi bà Tý: 81 Đào Duy Từ
Quán nem lụi Nguyễn Trường Tộ: đối diện 35 Nguyễn Trường Tộ
Nem lụi Ông Mệ Già: ngã tư Huỳnh Thúc Kháng, Mai Thúc Loan
Quán bún – nem lụi Phượng: 38 Bà Triệu
Tài Phú: số 2 Điện Biên, Vĩnh Ninh
7. Món chay ở Huế
Theo thống kê, ở Huế có đến 125 món ăn chay, điều đó đã nói lên sự phong phú và đa dạng về ẩm thực của mảnh đất cố đô này. Ẩm thực ở Huế có nhiều phong cách khác nhau, được chia ra làm nhiều loại như: ẩm thực Cung đình, ẩm thực dân gian… và trong đó có một loại ẩm thực khá đặc biệt là ẩm thực chay. Vì Huế là trung tâm văn hóa Phật giáo của cả nước nên ẩm thực chay ở Huế cũng rất phát triển.
Người Huế cho rằng ăn chay lành tính, điềm đạm nên ai cũng muốn ăn chay để dưỡng tâm tính của mình. Thoạt đầu, ăn chay chỉ được giới hạn trong phạm vi những ngôi chùa hoặc những gia đình theo đạo Phật mà thôi. Tuy nhiên đến nay, cơm chay đã không còn là “di sản” của nhà chùa nữa mà nó đã lan truyền ra dân gian và trở thành một sản phẩm du lịch độc đáo. Trong quá trình hội nhập và phát triển kinh tế, Huế đã có rất nhiều những thay đổi nhưng thủ tục ăn chay vẫn được lưu truyền và phổ biến rộng rãi cho đến ngày hôm này, trong một phần lớn cư dân Huế.
Địa chỉ tham khảo:
Quán chay Thanh Liễu: 50 Nguyễn Công Trứ
Quán Cơm Chay Nhật Lệ: 85 Nhật Lệ
Nhà hàng chay Thiền Tâm: 110A đường Lê Ngô Cát
8. Bánh canh Nam Phổ
Dù cho đi ngược về xuôi, người Huế vẫn hết mực tự hào về món ngon nổi danh thiên hạ, lưu danh từ đời xưa đến nay – bánh canh Nam Phổ và giới thiệu nó đến với bạn bè phương xa. Bánh canh Nam Phổ là món ăn giản dị nhưng tinh tế như chính tâm hồn con người cố đô vậy. Bánh canh Huế được nấu bằng bột mì với cá và da heo, hoặc cùng với thịt băn nhỏ vo viên lại. Công đoạn chế biến hết sức đơn giản và nhanh chóng: nước dùng được đun sôi trong nồi, bột nhào xong cán thật mỏng quanh một chiếc ống nhôm tròn làm thớt, dùng dao xắt thành từng con nhỏ, rơi vào nồi nước nóng đang sôi. Khi bột vừa chín tới, vớt ra tô, chế nước dùng có thịt heo, cá và hành thái nhỏ, nêm thêm gia vị vào rồi ăn nóng thôi.
Ở làng Nam Phổ, xã Phú Thượng, Phú Vang cách trung tâm thành phố Huế chừng 6km có nghề làm bánh canh truyền thống. Bánh canh Nam Phổ được bắt đầu bán từ buổi chiều khoảng 13h trở đi, hàng bánh canh do một người phụ nữ gánh đi bán dạo. Bánh canh truyền thống của Nam Phổ được làm bằng bột gạo, lại chỉ dùng tôm giã nhuyễn trộn cùng với trứng. Tô bánh canh hình dẹt có nước dùng trong và sền sệt, thơm phức…
Địa chỉ tham khảo:
Quán Thúy chuyên bánh canh Nam Phổ: 16 Phạm Hồng Thái
Bánh canh Nam Phổ: 374 Chi Lăng
9. Các loại chè Huế
Có thể gọi Huế là thủ phủ của các loại chè, những gánh chè ven đường đủ màu sắc, người ngồi trên những chiếc ghế đẩu nhỏ thưởng thức những cốc chè đủ màu xanh đỏ đã trở thành hình ảnh đặc trưng nơi xứ Huế. Khắp các con hẻm ở thành phố Huế, cứ đi chừng vài trăm bước lại bắt gặp một gánh chè rong của Huế. Và dẫu cho đó là gánh chè rong không tên thì cái tinh tế, khéo léo của những ly chè khoai môn sánh mịn, những viên bột lọc dẻo mềm, ly chè bắp thơm thơm vị ngọt non tơ… cũng đã hơn hẳn những cái tên “chè Huế” mà bạn ăn ở bất kì nơi nào khác.
Sẽ chẳng bao giờ bạn đủ bụng để có thể nếm hết những vị ngon trong thực đơn chè Huế đâu, bởi nếu chỉ tính riêng chè cung đình đã có đến 36 loại rồi, mỗi loại lại có một hương vị riêng.
Chè bột lọc heo quay
Chè bột lọc có hình thức là những viên tròn nhỏ, làm bằng bột năng, khi luộc chín viên bột sẽ từ màu trắng đục thành màu trắng trong, ăn cùng với nước đường và đây là món chè mà bạn có thể ăn nguội hoặc nóng chứ không bao giờ ăn lạnh. Chè bột lọc thịt quay được chế biến từ những miếng thịt heo quay, cắt vuông bằng quân súc sắc nhỏ (có cả bì và thịt lợn) bọc bên ngoài là màng bột nếp, sau đó cho vào nước đường đun thành chè. Chè có ca vị ngọt và mặn nên ăn không hề bị ngấy nhé.
Chè bắp Cồn Hến
Ở Huế có món chè bắp cồn Hến ngon đặc sắc mà chẳng nơi nào có được. Vùng đất này có bãi bồi đến vài chục ha, người dân trồng bắp gần như quanh năm. Bắp ở cồn Hến ngọt thơm vì được trồng trên một lớp phù sa dầy, được bồi đắp liên tục qua những trận lụt nên khi nấu chè vô cùng ngon.
Chè hạt sen và chè nhãn bọc hạt sen
Đây là loại chè thanh cao, được chế biến từ hột sen hồ Tịnh Tâm. Chè sen nấu theo kiểu Huế được đem đi hấp chín, sau đó nấu chung với nước đường cát trắng hoặc đường phèn trong vắt cho đến khi sôi nhẹ. Vị ngọt của đường đủ để thấm vào hột sen là bắc ra khỏi bếp được. Để nấu được một nồi chè hạt sen ngon thì người nấu phải túc trực canh chừng để lửa cháy vừa phải, tay khuấy, trộn thật nhẹ nhàng, thời gian cũng chỉ vừa đủ để hạt sen “không già không non”.
Chè khoai tía (khoai môn)
Món chè khoai tía này được rất nhiều vị khách ưa thích bởi màu sắc và hương vị. Chè được nấu từ khoai môn tím, rồi đem nấu chung với nước cốt dừa để lửa nhỏ cho đến khi vừa sánh là được. Thêm chút đường vào sao cho vừa nhưng không được để mất đi mùi thơm của nước dừa. Chè thành phẩm sẽ có vị thơm và ngọt thanh.
Chè đậu ngự, đậu ván, đậu quyên
Loại chè này có xuất xứ lâu đời ở Huế, được nấu mềm nhưng vẫn giữ nguyên được hạt đậu. Chè dẻo thêm đậu phộng rang giã nhỏ và nước dừa, nước cốt dừa được cho vào sau với mục đích làm tăng vị béo cho li chè.
Địa chỉ tham khảo ăn chè Huế:
Chè Hẻm: 17 Hùng Vương
Chè Sao: 60 Phan Chu Trinh
10. Bánh chưng Nhật Lệ
Món bánh chưng này rất nổi tiếng ở Huế và có xuất xứ từ con phố Nhật Lệ trong thành Nội – nơi tập trung hàng chục lò làm bánh. Bánh chưng Nhật Lệ thơm dẻo, ăn rất khoái khẩu so do sự kết hợp nhuần nhuyễn mùi vị giữa nhân đậu, thịt với gạo nếp và các loại gia vị như tiêu, hành.
11. Bánh ngũ sắc
Bánh ngũ sắc hay còn được gọi là bánh in, họ nhà bánh này rất nhiều chủng loại như: bánh măng, bánh bột nếp, bánh bột huỳnh tinh, bánh đậu xanh, bánh sen tán… mỗi loại bánh lại mang đúng loại bột như tên gọi của nó. Bánh được gói bằng giấy gương đủ màu sắc nhưng có quy định cụ thể, ví dụ như: màu xanh hi vọng là bánh đậu xanh, màu tím hoàng là bánh bột nếp… và chúng được ép, đúc thành khuôn, có mặt đáy khắc các hình chữ Phúc, Lộc, Thọ… Đây là loại bánh thường được dùng trong những ngày Tết, phục vụ cho việc thờ cúng và đãi khách. Cũng do giá trị rẻ nên nó được rất nhiều người ưa chuộng.
Địa chỉ tham khảo:
Hồng Phúc: đường Phan Đăng Lưu
Bà Bốn: đường Nguyễn Thiện Thuật
Đặc biệt ngày rằm tiệm bánh Bảo Thạnh ở đường Trần Hưng Đạo cũng có bán loại bánh này.
12. Tré Huế
Nếu thoạt nhìn, nhiều du khách có thể sẽ bị nhầm lẫn giữa tré Huế và nem chả Huế vì thực chất 2 món đặc sản Huế này cũng có “họ hàng” với nhau nhưng cách làm của chúng lại hoàn toàn khác nhau, vì vậy bạn cần hỏi kĩ trước khi mua nhé. Vị của tré thơm mùi thính, vị ngọt đậm và hơi chua. Tré Huế có 2 loại là tré heo và tré bò.
Địa chỉ tham khảo:
Nem Chả Tré Đông Ba Huế: 25 Đào Duy Từ, Phú Bình.
13. Vả trộn
Nghe có vẻ lạ lạ nhưng đó lại là một món ăn ngon ở Huế, một món đặc sản mà bạn nên thử khi đi du lịch Huế. Đây là một món ăn đặc biệt vì chỉ có quả vả ở Huế mới làm nên được hương vị cho món ăn này. Nguyên liệu chính là quả vả, có thể trộn thêm với thịt heo nạc, tôm luộc, da heo… và nêm nếm tùy theo sở thích của từng người. Khi ăn, thêm các loại rau thơm và vừng, hành lá, ngò gai, ngò rí, rau răm rửa sạch và thái nhuyễn. Vả trộn kèm với bánh tráng nướng và chén nước mắm ớt canh khiến bạn “ghiền” mà không hề bị cảm thấy chán chút nào. Vả trộn là một món ăn phổ biến mà bạn có thể dễ dàng tìm thấy ở bất cứ hàng quán nào ở Huế, nhất là những quán nhậu bình dân.
III. Đặc sản Huế mua về làm quà
1. Tôm chua Huế
Tôm chua đúng điệu phải được làm từ những con tôm nước lợ thật tươi ngon, nhất là tôm Cầu Hai thì càng tuyệt vời. Lựa chọn được những con tôm đều nhau và tương đối to, ngắt đầu, rửa sạch, ngâm một lát trong rượu, sau đó vớt ra để ráo và trộn đều với các phụ gia: riềng, tỏi, ớt đỏ, măng non, xôi nếp, nước mắm ngon. Trong các loại phụ gia thì riềng đóng vai trò quan trọng nhất nên phải dùng nhiều hơn cả. Tỏi được thái mỏng, ớt thái vạt dài và mỏng, riềng và măng thái thành sợi mảnh, tôm được ủ tốt nhất trong vại sành, khi nào chín đem ra trộn cùng với một ít mật ong.
Như vậy, một lọ tôm chua ta thấy đủ các sắc màu: trắng, vàng, hồng, đỏ và đủ các vị: ngọt, béo, bùi, cay, chua, đắng vừa nóng vừa mát, có âm lại có dương, tất cả hòa trộn tạo nên một mùi thơm đầy quyến rũ. Quá trình ủ tôm thường kéo dài từ 7 – 10 ngày, để trong phòng sạch sẽ, thoáng mát, nếu cầu kì hơn người ta có thể chôn xuống đất để giữ nhiệt độ ổn định cho quá trình lên men, nhiệt độ càng ổn định thì tôm càng ngon, càng ngọt.
2. Mè xửng
Đây là một loại kẹo ngọt dẻo được làm từ mạch nha pha lẫn với dầu phụng, có mè bao phủ xung quang kẹo, được cắt thành từng miếng vuông nhỏ, bao giấy bóng nhỏ và gói trong hộp. Kẹo mè xửng là một trong những món đặc sản đã trở thành biểu tượng văn hóa của Huế.
3. Bánh đậu xanh trái cây
Có lẽ nhiều người cũng quen với bánh đậu xanh hình trái cây bởi đây là “món ăn tuổi thơ”, nhưng ít ai biết rằng nó được bắt nguồn từ xứ Huế mộng mơ. Bánh đậu xanh hình trái cây còn được biết đến là món banh quý tộc vì ngày xưa, bánh này chỉ được thực hiện bởi những đầu bếp và thợ làm bánh nổi tiếng để dâng lên triều đình. Cũng chính vì vậy mà món bánh này đòi hỏi sự khéo tay và cẩn thận ở người làm. Nếu đi du lịch Huế thì nên mua một chút bánh đậu xanh này về làm quà nhé.
Địa chỉ tham khảo:
Chợ Đông Ba: Trần Hưng Đạo, Phú Hòa
Vọng Lục Bộ: 79 Nguyễn Đình Chiểu, Thuận Thành
4. Một số món quà Huế khác
Bên cạnh những món được kể trên thì Huế còn có cả một danh sách dài các món “ăn là ghiền”, hoặc các món đặc sản mà bạn có thể mua về làm quà:
+ Rượu Minh Mạng: được chế tác theo bài thuốc dành cho nhà vua, có nhiều lợi ích về mặt sức khỏe.
+ Mắm Huế: món ăn bình dị mà mang đậm hồn quê chân chất sẽ là món quà vô cùng đặc biệt với đa dạng các vị cho bạn lựa chọn.
+ Nem, chả Huế: bạn có thể mua những món này làm quà cho người thân hay bạn bè đều được. Với vị chua thanh, hơi ngọt và béo thơm, được lên men một cách tự nhiên, hòa cùng với vị ngọt của thịt nạc, béo thơm của mỡ và cay nồng của tỏi tím.
Hi vọng với danh sách trên đây có thể giải đáp được phần nào cho câu hỏi: Đi Huế nên ăn gì của bạn. Chúc bạn có chuyến đi vui vẻ!
Các bài viết liên quan:
Phương Trần / Cattour.vn - Ảnh: Internet
![[CẬP NHẬT] List những món ăn đặc sắc ở Huế gồm địa chỉ cho chuyến du lịch đúng “chất” Huế](/images/articles/2019/11/06/132174851502706939.png)
